İşsizliğin havuz problemi! Türkiye’de işsiz sayısı ve işsizlik oranı düşerken atıl işgücü oranı neden yüksek?

TÜİK mart ayı işsizlik verileri duyuruldu. 2024 yılı mart ayında hem işsiz sayısı hem de işsizlik oranı düştü. Ancak mevsim etkisinden arındırılmış atıl işgücü oranı 2024 yılı mart ayında sadece 0,4 puan azaldı. Sakarya Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Tahsin Bakırtaş Haber Jet'e yaptığı açıklamada, işsizliğin havuz problemi sayılan işsizlik oranı düşerken atıl işgücü neden yüksek seyrediyor, sorusuna cevap verdi.

TÜİK işsizlik rakamlarını duyurdu. 2024 yılı mart ayında hem işsiz sayısı hem de işsizlik oranı düşüş gösterdi.

Türkiye İstatistik Kurumu’nun istatistiklerine göre işsizlik oranı aylık bazda 2024 mart ayında 0,1 puan azalarak yüzde 8,6 oldu.

Türkiye’deki işsiz sayısı ise 19 bin kişi azaldı ve 3 milyon 57 bin kişiye geriledi.

Ancak gelen verilerde mevsim etkisinden arındırılmış atıl işgücü oranı 2024 yılı Mart ayında sadece 0,4 puan azalma gösterdi.

Peki, işsizlik oranı hızla gerilerken, istihdam artarken atıl işgücü oranı neden yüksek seyrediyor?

İşsizliğin adeta havuz problemi olan bu soruyu cevaplamadan önce Türkiye’de işsizlik nasıl hesaplanıyor, ona bakalım;

TÜRKİYE’DE İŞSİZLİK HESAPLAMASI

TÜİK ülkemizde işsiz tanımlaması yaparken kâr karşılığı, yevmiyeli, ücretli ya da ücretsiz olarak hiç bir işte çalışmamış kişileri, son 4 hafta içinde iş arama kanallarından en az birini kullanmış, işbaşı yapabilecek potansiyeli olan ve çalışma çağındaki herkesi işsiz nüfusuna dahil ediyor.

Bu tanımlamadan anlayacağımız üzeri yani kendi isteğiyle çalışmayan, çalışmayacağım diyen, iş arama girişimi bulunmayan kimseler işsiz olarak baz alınmıyor. Doğal olarak işsizlik rakamlarına da dahil edilmiyor.

Yeni açıklanan mart ayı TÜİK verilerinde işgücü 2024 yılı Mart ayında bir önceki aya göre 121 bin kişi artarak 35 milyon 645 bin kişi, işgücüne katılma oranı ise 0,2 puan artarak %54,2 olarak oldu.

İşgücüne katılma oranı erkeklerde yüzde 71,8 iken kadınlarda yüzde 36,9 olarak gerçekleşti.

3 AYLIK HESAPLAMA

TÜİK, ülkeyi tarayarak kimin işsiz olup kimin olmadığını tespit etmek için üç aylık dönemde haftada 3-4 bin anket yapıyor.

Bu kapsamda birbirini izleyen her aylık verideki rakamlara baz teşkil eden üç aylık dönemin iki ayı ortak olmuş oluyor.

Danimarka, Estonya, İngiltere, İskoçya, Macaristan, Portekiz gibi birçok ülkede de bu üç aylık ortalama hesap yöntemi baz alınıyor.

EN ÖNEMLİ İŞSİZLİK VERİSİ HANGİSİ?

Yukarıdaki tanımlamayı baz alacak olursak işsiz ve istihdamdakilerin toplamına iş gücüne deniyor.

İş aramayıp çalışmaya hazır olanlar ve mevsimlik çalışanlar eğer bu iş gücüne eklenirse o zaman  geniş iş gücü oranı oluşuyor.

Yani geniş işsizlik oranı, geniş tanımlı işsiz sayısının, geniş işgücüne oranıyla tespit ediliyor.

Atıl işgücü tanımı öne çıkıyor. Bu veriler, hem işsizlik verilerini hem de halihazırda işgücüne katılmayan ama çalışmaya hazır durumda ve çalışma isteği olanları içine alıyor.

Atıl işgücü işsizler ve caydırılmış işçileri kapsıyor.

Atıl işgücü istatistikleri, Avrupa Birliği’ne uyum kapsamında literatürümüze girdi.

TÜİK MART AYI İŞSİZLİK ORANI VE İŞSİZ SAYISI

Türkiye İstatistik Kurumu, mart ayına ilişkin işgücü istatistiklerinde Türkiye’deki işsiz sayısı mart ayında 19 bin kişi azalarak 3 milyon 57 bin kişi oldu. İşsizlik oranı ise 0,1 puan azalarak yüzde 8,6 seviyesinde gerçekleşti.

ATIL İŞGÜCÜ ORANI SADECE YÜZDE 0,4 AZALDI

Zamana bağlı eksik istihdam, potansiyel işgücü ve işsizlerden oluşan atıl işgücü oranı 2024 yılı Mart ayında bir önceki aya göre sadece 0,4 puan azaldı ve yüzde 24,1 oldu.

Bütünleşik oran ise yüzde3 16,1 iken işsiz ve potansiyel işgücünün bütünleşik oranı yüzde 17,3 olarak tahmin edildi.

Geniş anlamda işsizlik olarak adlandırılan atıl işgücü oranı önceki aylarda da genellikle yüksek seyrediyordu.

PROF DR. TAHSİN BAKIRTAŞ YORUMLADI

Sakarya Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Tahsin Bakırtaş Haber Jet’e yaptığı açıklamada, işsizliğin havuz problemi sayılan işsizlik oranı düşerken atıl işgücü neden yüksek seyrediyor, sorusuna şöyle cevap verdi;

“Atıl işsizlik oranı, dar tanımlı işsizliğe (yani, referans haftasında istihdamda olmayan, son dört hafta içerisinde aktif olarak iş arayan, iş bulduğu takdirde 2 hafta içinde işbaşı yapabilecek durumda olan kişilere ) ek olarak iş bulma ümidini yitirmiş (iş aramaktan yorulmuş), iş aramayan ancak iş olursa çalışmaya hazır olan, mevsimlik çalışan ve zamana bağlı (gel dendiğinde gidip çalışan) çalışanların eklenmesiyle ortaya çıkan toplamın toplam işgücüne oranıdır. Bu nedenle geniş işsizlik oranı olarak da tanımlanır.

İŞ BULMA ÜMİDİ AZALIYOR

Bu oranın ülkede yükselmesi, ülke insanın iş bulma ve iş yaratma kapasitesinin de azalması anlamına geliyor. Ülkenin resesyona girdiğinin de bir göstergesidir.

Aynı zamanda Türkiye’de Mart 2024 işsizlik oranı %8,7’den %8,6 ya düşerken Atıl işsizlik oranının %24,5’den %24,1düzeyine gerilemesi ülkenin önceki aya oranla canlanma kapasitesinin iyileştiğini gösterir.

Ancak çalışabilir işgücünün yaklaşık 4 kişiden birisinin iş bulamadığı gerçeğini de ortaya çıkarıyor.

Bu oran oldukça yüksek bir oran olup, gelir dağılımı bozukluğu ve eşitsizlik yoksulluğun artmasında da temel sorunu olarak karşımıza çıkıyor.”